واکاوی منطق پنهان طراحی همه‌شمول در معماری بومی ایران با رویکرد پایداری؛ مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 تهران (حصار صفوی)

نویسندگان

  • حمید ماجدی ریاست دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
  • لیدا اسلامی گروه آموزشی معماری ،دانشکده عمران،معماری و شهرسازی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات، تهران،ایران
چکیده مقاله:

بیان مسئله: تغییرات جمعیتی و اقلیمی به ‌عنوان اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی بشر در قرن حاضر به شمار می‌روند. از دهۀ 1970، توسعۀ پایدار و طراحی همه‌شمول در پاسخ به این تغییرات مطرح شدند؛ اما با وجود این دو نظریه، مسئلۀ ناکارآمدی فضاهای معماری همچنان موضوع بحث محافل علمی است. این در حالی است که معماری بومی، درگذشته به ‌عنوان معماری پاسخگو به نیازهای عموم مردم مطرح بوده؛ اما در عصر کنونی این معماری به دلیل دورماندن از تحولات زمانه مورد بی‌توجهی قرارگرفته است.فرضیه و پرسش‌های تحقیق: به نظر می‌رسد با واکاوی در اصول طراحی همه‌شمول و شناخت معیارهای کلیدی توسعۀ پایدار و شاکلۀ معماری بومی و احیای آن، می‌توان به الگوهایی از معماری دست ‌یافت که بر همه‌شمولی فضاها و پایداری آنها مؤثر باشند. همچنین به نظر می‌رسد تقویت اصل انعطاف‌پذیری فضاها بیشترین تأثیر را بر همه‌شمولی آنها دارد. حال این پرسش کلیدی مطرح است که کدام‌ یک از معیارهای طراحی همه‌شمول با توجه به نیازهای کنونی بوم‌گرایی قابلیت اعمال در معماری بومی پایدار را دارد و نیز کدام ‌یک از معیارهای معماری بومی را می‌توان در طراحی همه‌شمول به کار گرفت.هدف: این مقاله با هدف شناسایی میزان همگرایی یا واگرایی مؤلفه‌های معماری بومی و طراحی همه‌شمول تدوین ‌شده و درصدد است تا به الگویی تعاملی دست یابد که در تطابق با معیارهای طراحی همه‌شمول و نیازهای کنونی بوم‌گرایی بوده و قابلیت اعمال در معماری بومی پایدار را داشته باشد.روش تحقیق: روش تحقیقِ این مقاله روش توصیفی-تحلیلی و متکی بر فن تحلیل محتواست که با رویکرد کیفی _کمی مورد مطالعه قرارگرفته است. بدین معنا که ابتدا الگوی تعاملی معماری در تطابق با معیارهای سه مقولۀ معماری بومی، طراحی همه‌شمول و توسعۀ پایدار به روش کیفی تدوین ‌شده و سپس ارتباط معیارهای کلیدی در این الگو و سهم هریک در نظام تعاملی به روش کمی تعیین‌ شده است. در این مطالعه، حصار صفوی در منطقۀ 12 تهران به‌ عنوان بستر مکانی پژوهش انتخاب ‌شده و هم‌زمان نسبت به جمع‌آوری داده‌های کمی و کیفی در قالب پرسشنامه اقدام شده است.نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد در الگوی تعاملی حاصله از روش‌های کیفی پژوهش، شش عامل کلیدی تاب‌آوری، زمینه‌گرایی، استفادۀ همه‌شمول، راحتی، حقوق و مدیریت دخیل هستند و مطابق نتایج کمّی تاب‌آوری بیشترین سهم در نظام تعاملی را داراست.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شناسایی کانون‌های محرک توسعۀ خلاق در بافت تاریخی با رویکرد گردشگری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهر تهران)

نظریة شهر خلاق پارادایم برنامه‌ریزی در زمانه‌ای است که جهانی‌شدن وجوه مختلف زندگی بشری از مهم‌ترین مشخصه‌های آن به‌شمار می‌رود و در آن اهمیت روزافزون خلاقیت و فرهنگ در اقتصاد و البته ضرورت نیاز به مکان و فضاهای خاص و نشان‌مند وجود دارد. بدون شک بافت‌های تاریخی منابع سرشار میراث و محلی مناسب برای به‌کارگیری رویکرد شهر خلاق هستند. نظریة شهر خلاق و پیدایش سیاست‌گذاری‌های مداخله‌گر در بافت‌های تاری...

متن کامل

بررسی نقش مشارکت شهروندان در نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده با رویکرد مدیریت شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهرداری تهران)

تحولات سریع ساختار شهری تهران در سال‌های اخیر، از موضوعاتی است که بر نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری تأثیر گذاشته است. عمده‌ترین آسیب ناشی از این دگرگونی، ناسازگاری کالبدی است که در دو وجه ناهمگونی و ناپایداری بافت‌های قدیمی و فرسوده و نوساز و در ابعاد ناهنجاری‌های مختلف کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی نمایان شده است. در این زمینه، اجرای برنامه‌هایی مانند بهسازی، مرمت، زنده‌سازی، نوسازی و.....

متن کامل

مطالعۀ اثرات سیاست بهبود عملکرد سیستم اتوبوس‌رانی در محدودۀ مرکزی تهران (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12)

منطقة 12 به‌عنوان قلب تهران اتکای زیادی به سیستم حمل‌ونقل عمومی دارد. راه‌اندازی خطوط حمل‌ونقل همگانی جدید در حالیرخ داده که سیستم اتوبوس‌رانی کنونی متناسب با آن تغییر نکرده و ضروری است این سیستم بازنگری شود. هدف پژوهش حاضر، شناسایی مهم‌ترین اقدامات ممکن برای بازنگری سیستم اتوبوس‌رانی و بررسی آثار این سیاست در بهبود شاخص‌های ابعاد حمل‌ونقل، زیست‌محیطی-کالبدی، و اجتماعی-فرهنگی در منطقه است. در ا...

متن کامل

طراحی بافت تاریخی شهر تهران با رویکرد گردشگری ادبی نمونه موردی: حصار ناصری شهر تهران

بافت تاریخی شهرها جزئی ازشناسه و خاطره مردم آن منطقه است. در فرآیند توسعه شهری و روند تغییرات بافت، مناطق تاریخی و مرکزی شهرها دستخوش ایده­های متنوعی در قرن اخیر بوده است.  بافت تاریخی شهر تهران در دوره­های مختلف تاریخی، قلب اتفاقات تاریخ ساز که بستری مناسب برای رشد گردشگری ادبی در این شهر خواهد بود، را در خود جای داده است. اما علی رغم این پتانسیل درمحدوده، مشکلاتی سبب عدم انطباق انتظارات در وا...

متن کامل

ارتقای سطح تاب‌آوری کلان‌شهر تهران در برابر سوانح طبیعی با تأکید بر زلزله (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهر تهران)

احتمال رخداد بلایا و سوانح طبیعی به‌عنوان پدیده‌های غیرقابل‌اجتناب همواره سکونتگاه‌های انسانی را تهدید می‌کند؛ از این‌رو وظیفة برنامه‌ریزان و مدیران شهری تنظیم الگوهای مناسب و مدون برای کاهش آسیب‌پذیری سکونتگاه‌های انسانی به‌ویژه شهرهاست که محل تجمع انسان، فعالیت و سرمایه به‌شمار می‌آید. این فرایند تاب‌آوری شهری نام دارد. براین‌اساس، پژوهش حاضر با هدف معرفی و کاربست رویکرد تاب‌آوری شهری در مقاب...

متن کامل

بررسی نقش گردشگری خلاق در بازآفرینی بافت تاریخی (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهر تهران)

رهیافت بازآفرینی برای به‌روزکردن بافت‌های تاریخی، علاوه‌بر پاسخگویی به نیازهای مردم و زندگی روزمره، رجوع معناداری به هویت بافت تاریخی دارد که دستیابی به آن تنها در گرو توجه به گردشگری خلاقانة شهری است. از جمله زمینه‌ها و بسترهای نوین که مسیر بازآفرینی را با گردشگری امکان‌پذیر می‌کند، توجه به صنایع فرهنگی و توسعة آن‌هاست. به‌کارگیری صنایع فرهنگی، از رویکردهای جامع بازآفرینی شهری بافت تاریخی است ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 77

صفحات  75- 92

تاریخ انتشار 2019-10-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023